กระโดน / ปิยรัษฏ์ ปริญญาพงษ์ เจริญทรัพย์.

YJ2023 M11

กระโดน พบในทุกภาคของประเทศไทย มีชื่อสามัญ Tummy-wood, Patanaoak ชื่อวิทยาศาสตร์ Careya sphacrica Roxb. อยู่ในวงศ์ จิก (Lecythiduceae หรือ Barringtoniaceae) ในประเทศไทยมีชื่อเรียกแตกต่างกันไป อาทิ กระโดน ขุย ปุย ปุยขาว ผ้าฮาด พุย หูกวาง การใช้ประโยชน์ของต้นกระโดน ใช้เนื้อไม้ในการทำเครื่องเรือน เครื่องมือ เครื่องใช้ต่าง ๆ ที่ไม่โดนน้ำ ทำหมอนรองรางรถไฟ เส้นใยจากเปลือกใช้ทำเชือก ใช้ย้อมผ้าให้สีน้ำตาลแดง แพทย์แผนไทยใช้ใบผสมกับเครื่องยาอื่น ๆ ปรุงเป็นยาสมานแผล ส่วนดอกและยอดรับประทานเป็นผักสดได้ ส่วนเปลือกใช้แก้เคล็ดขัดยอก เป็นยาฝาดสมาน ส่วนดอกและน้ำจากเปลือกสด ใช้ผสมกับน้ำผึ้งจิบแก้ไอและแก้หวัด เป็นยาบำรุงหลังคลอดบุตร ส่วนผลรับประทานได้ช่วยย่อยอาหาร ส่วนที่ต้องระวัง คือ เมล็ดและราก มีพิษสูงใช้เป็นยาเบื่อปลา ซึ่งเป็นพิษกับคนได้ ส่วนใบ ดอก กลีบเลี้ยง ฐานรองดอก และผลอ่อน เป็นผักสด มีปริมาณกรดออกซาลิก (oxalic acid) สูงหากรับประทานมากเกินไปอาจทำให้เกิดนิ่วในกระเพาะปัสสาวะ ให้นำมาลวกหรือย่างก่อนรับประทาน